सौर उर्जा (Saur Urja) म्हणजे अशी ऊर्जा जी आपल्याला सूर्यच्या किरणांना पासून प्राप्त झाली. या ऊर्जाचा वापर आपण विविध कामासाठी करू शकतो. जसेकी कोणी पाणी गरम करण्यासाठी तर कोणी इलेक्ट्रिक-वीज तयार करण्यासाठी किंवा इतर काही कामासाठी.
सौर उर्जा (Solar Energy) कडे जाण्यापूर्वी आपल्याला (Non-Conventional / Renewable) अपारंपरिक / नूतनीकरण करण्यायोग्य स्त्रोतांविषयी माहित असणे आवश्यक आहे. जसे की हवा, पाणी, सौर आणि भू-औष्णिक, हे नैसर्गिक स्त्रोतांकडून मिळाले आहेत. हे सर्वत्र फ्री मधे उपलब्ध असतात, ही नैसर्गिक साधने आपल्या कडून काही पैसे मागत नाही. अशा साधनांना अपारंपरिक / नूतनीकरणयोग्य स्त्रोत असे म्हणतात.
नूतनीकरणक्षम ऊर्जा ही कधी संपणार नाही त्या अमर्यादित आहेत. या ऊर्जाचा वापर दिवसान दिवस आता वाढत चाला आहे. तुम्हाला माहितीच असेल ऑईल, डीझेल, ही कुठे तर संपणार आहेत. या ऊर्जा अमर्यादित असल्यामुळे जग या ऊर्जा कडे जात आहे.
नूतनीकरणक्षम उर्जाच्या सामग्रीचे देखभाल करण्याच्या आवश्यकता कमी असते, म्हणजे जर तुम्ही Solar Project तुमच्या छतावर बसवला तर तो वर्षानी-वर्षे काम करत असतो. नूतनीकरणऊर्जाचा वापर केल्यामुळे खूप पैसे वाचवला आणि कमावला जाऊ शकतो, ते कसे अपना खाली माहिती घेऊ.
Solar Energy Information Marathi (सौर उर्जा)
सूर्य हा पृथ्वीवरील उर्जेचा मूलभूत स्रोत आहे. सौर उर्जाला तेजस्वी उर्जा स्त्रोत असेही म्हटले जाते. सूर्यापासून वेगळ्या प्रकारच्या तेजस्वी उर्जा पृथ्वी पर्यंत येतात. सर्वात महत्वाचे म्हणजे प्रकाश अवरक्त किरण (Infrared Rays), अल्ट्रा व्हायलेट (Ultraviolet) किरण आणि एक्स-किरण (X- Rays). सूर्यापासून प्राप्त झालेल्या बीम किरणे पृथ्वीच्या कक्षामधे येत नाहीत. ते अवकाशात वापस पाठवल्या जातात हे काम विविध वातावरणीय थर (Layer) करत असतात. जर संपूर्ण किरणे पृथ्वीच्या आरपार आली तर खुप गोष्टी नष्टा होतील. या किरणांचा अभाव मानुषी जातीवर पण होईल. अश्या प्रकारे हे विविध थर आपले संरक्षण करतात.
15% सौर ऊर्जा ही पृथ्वीच्या वातावरणाद्वारे शोषले जाते. जी उरलेल्या ऊर्जा आहे ती पृथ्वीच्या पृष्ठभागाद्वारे शोषले जातात. एका मिनिटात भारतावर पडणारी सौर ऊर्जाचा वापर आपण जर योग प्रकारे केली तर आपल्या देशाच्या एका दिवसासाठीची गरज भगवते.
सूर्य किरणाच्या तपमानामुळे, सूर्य हा विद्युत चुंबकीय लहरींच्या स्वरूपात ऊर्जा उत्सर्जित करतो ज्यास रेडिएशन एनर्जी म्हणतात. सूर्यापासून ऊर्जा पृथ्वीवर फोटॉनच्या रूपात प्राप्त केली जाते. फोटॉनद्वारे पृथ्वीवर प्राप्त होणारी उष्णताऊर्जा ही पृथ्वीच्या तपमानास जबाबदार असते. जगाच्या वेगवेगळ्या भागात पोहोचणार्‍या सौर किरणेचे प्रमाण समान नसते. त्यामुळे विविध देशांच्या तापमान हे वेगळ असते.
Solar Power Plant
सोलर पावर प्लांट हा सूर्या किरणचा वापर करून इलेक्ट्रिसिटी मध्ये रूपांतर करण्याचा काम करतो. फोटोवोल्टिक (फोटोइलेक्ट्रिक) Cell चा वापर करुन सौर ऊर्जाला विद्युतप्रवाहात रुपांतरित केले जाते. गेल्या काही दिवसात सोलर पॉवर प्लांट चा वापर वाढला आहे आणि त्यामुळे नॉन Renewable सोर्स चा वापर कमी केला जातो.
भारताच्या विविध राज्यांमध्ये सोलर प्रोजेक्ट उभारले गेले आहेत. सौर ऊर्जा निर्मितीच्या बाबती भारत हा जगामधे चौथ्या क्रमांकचा देश आहे आणि आशिया खंडामधे तिसर्‍या क्रमांकावर आहे. भारतीय सरकार ने येत्या 2022 पर्यंत 100 GW पर्यंत सौर ऊर्जेचा वापर वाढविण्याचे लक्ष्य ठेवले आहे. या आधी 20GW चे लक्ष्य होते ते संपूर्ण झाले आता 100 GW करण्यात आले आहे.
वाचा: ट्रेडिंग म्हणजे काय? आणि इतर प्रकार
Solar Power Plant In India
भारता मधे विविध सोलर प्लॅन्ट आहेत. हे प्लांट राजस्थान, कर्नाटक, आंध्र प्रदेश, मध्य प्रदेश आणि तामिळनाडू या राज्यामधे आहे. जर सौरऊर्जा निर्मितीच्या आणि जागेच्या बाबती मधे राजस्थान मधील 'भडला सौर पार्क' हे एक नंबरला येते. या प्लांटची निर्मिती क्षमता ही 2055 MW असून 14000 एकर परिसर आहे. हा प्लांट जगाच्या टॉप सौर ऊर्जा निर्मितीच्या लिस्ट मधे येतो. हा प्लांट राजस्थानच्या जोधपूर जिल्हा मधील उष्ण कटिबंद प्रदेश मधे असल्या मुळे याची ऊर्जा निर्मिती शक्ति जास्त आहे.
सौर ऊर्जाचे फायदे आणि तोटे
नूतनी करण करण्यायोग्य उर्जेचे असंख्य पर्यावरणीय फायदे आहेत. ही ऊर्जा आपल्याला विनामूल्य प्राप्त होणारी आहे. सौर ऊर्जा ही प्रदूषण न करणारी आणि नॉन-डिप्लिटेबल असणे नूतनीकरणक्षम ऊर्जा मानली जाते. टिकावच्या तत्त्वावर बसेल. मोठ्या प्रमाणात ऊर्जा ग्रीडला पुरविल्यास प्रोत्साहन दिले जाऊ शकते
या मधे ज्या यंत्राचा वापर गेला जातो ते खूप महाग मिळतात. काही वस्तू इतर राज्य मधून निर्यात कराव्या लागतात. ऊर्जा साठवण क्षमता पण खूप कमी आहे. भौगोलिक जागा खूप लागते जर जास्त शमतेचा प्लांट असेल तर. मुख्य अडचण अशी आहे की सूर्यप्रकाश हा विसरलेला आणि मधोमध असतो. तेल, वायू किंवा कोळसा इत्यादींच्या तुलनेत सौर उर्जेची घनता कमी आहे. कार्यक्षमतेत सुधारणा करण्याचे काम केले जाईल.
टिप्पणी पोस्ट करा